Mùa đại hội cổ đông đã tới và các công ty liên tục thông báo trả cổ tức cho cổ đông, trong đó có phương pháp trả cổ tức bằng cổ phiếu.
Và có rất nhiều bạn trong khóa học The Intelligent Investor chia sẻ với tôi là: “Chị ơi, bất ngờ một ngày cổ phiếu của em bị giảm giá rất là mạnh mà em không biết chuyện gì xảy ra cả. Do công ty này hay có thông tin gì bất lợi cho doanh nghiệp hay không?”
2 thông tin này nghe chừng có vẻ chẳng liên quan gì đến nhau cả nhưng thực ra lại rất là liên quan.
Vì “trả cổ tức bằng cổ phiếu” là một cú lừa toán học của doanh nghiệp mà nhà đầu tư cần lưu ý.
Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu ngay trong bài viết hôm nay!
Công ty trả cổ tức từ nguồn lợi nhuận của doanh nghiệp, nếu trả bằng tiền mặt thì đó gọi là cổ tức bằng tiền mặt tức là tiền từ túi của doanh nghiệp chuyển sang túi cổ đông.
Còn trả cổ tức bằng cổ phiếu thì sao?
Thẳng thắn là việc trả cổ tức bằng cổ phiếu, cổ đông chẳng được lợi lộc gì cả.
Và tiền cũng không chuyển ra khỏi túi của doanh nghiệp.
Chúng ta tìm hiểu kỹ một chút về bản chất của việc trả cổ tức bằng cổ phiếu.
Nếu mọi người để ý kỹ thì chúng ta sẽ thấy là bản chất của thị trường chứng khoán là chợ cũ – nơi giao dịch những cổ phiếu đã được phát hành của doanh nghiệp và cổ phiếu được niêm yết đó chính là phần vốn chủ sở hữu ghi trên bảng cân đối kế toán.
Đi sâu hơn một chút, chúng ta sẽ thấy là trong bảng kết nối kế toán thì một doanh nghiệp sẽ có hai nhóm:
Chủ nợ và chủ sở hữu.
Nhóm chủ nợ chủ yếu là các ngân hàng và nhóm chủ sở hữu là những cổ đông.
Trong tài khoản của vốn chủ sở hữu có hai hạng mục chính là vốn điều lệ và lợi nhuận giữ lại.
Vốn điều lệ là nguồn vốn mà doanh nghiệp phải đăng ký với nhà nước và phải đóng đầy đủ.
Lợi nhuận giữ lại là phần lợi nhuận doanh nghiệp tạo ra được giữ lại khi chưa chia cho cổ đông.
Một ví dụ dễ hiểu về ngân hàng VIB:
Tổng vốn chủ sở hữu năm 2023 là 38.000 tỷ
Lợi nhuận chưa phân phối là 9.000 tỷ
Vốn điều lệ là 25.000 tỷ
Giả sử doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt là 10% (mỗi cổ phần của mỗi cổ đông sẽ được 10% của 10.000 = 1000 VNĐ cổ tức). Và số tiền này sẽ được lấy ra từ lợi nhuận chưa phân phối.
Như vậy, về mặt sổ sách, khi trả cổ tức bằng tiền mặt thì lợi nhuận chưa phân phối của doanh nghiệp sẽ giảm đi, tiền trong túi cổ đông sẽ tăng lên tương ứng. Khi đó, tổng số vốn chủ sở hữu sẽ giảm đi tương ứng
Ngược lại, khi VIB trả cổ tức bằng cổ phiếu là 15% thì mỗi cổ phiếu nắm giữ sẽ được chia thêm 0.15 cổ phần tương ứng.
Hiện nay, VIB có khoảng 1.5 tỷ cổ phần. Tổng sổ cổ phiếu mà VIB sẽ chia cho cổ đông là:
15% * 2.5 tỷ = 375 nghìn cổ phiếu = 3.750 tỷ
Số tiền này được ghi nhận như thế nào trong sổ sách?
VIB sẽ dùng 3750 tỷ trong “lợi nhuận chưa phân phối” chuyển qua vốn điều lệ. Và khi đó, vốn điều lệ sẽ tăng lên 3.750 tỷ. Và lợi nhuận chưa phân phối của VIB sẽ giảm tương ứng là 3.750 tỷ.
Như vậy, tổng vốn chủ sở hữu sẽ không thay đổi, chỉ chuyển dịch từ “lợi nhuận chưa phân phối” sang vốn điều lệ.
Còn đối với nhà đầu tư trong trường hợp này thì sao?
Sau khi được chia cổ tức bằng cổ phiếu, mỗi cổ phiếu nhà đầu tư nắm giữ sẽ tăng thành 1,15 cổ phiếu.
Và khi giá trị công ty không thay đổi vì vốn công ty không thay đổi nhưng số lượng cổ phiếu tăng lên 15% thì
giá cổ phiếu sẽ giảm 15% so với mệnh giá.
Nếu giả sử giá cổ phiếu của VIB đang là 30.000/CP thì sẽ giảm 5% so với giá trị thị trường (=0,15/30.000)
Việc điều chỉnh này đơn thuần chỉ là điều chỉnh toán học.\
Tổng số tiền đầu tư của các bạn vào VIB hoàn toàn không thay đổi.
Nó chỉ làm cho số lượng cổ phiếu của bạn tăng lên và giá của mỗi cổ phiếu giảm xuống.
Như vậy, phát hành cổ tức bằng cổ phiếu không đem lại đến một chút lợi lộc hay giá trị nào cho nhà đầu tư cả.
Vậy tại sao doanh nghiệp vẫn làm như vậy?
Có hai động cơ chính đó là:
Thứ nhất là khi mà doanh nghiệp phát hành cổ tức bằng cổ phiếu tức là họ đã vốn hóa phần lợi nhuận đó, tức là họ chuyển lợi nhuận thành vốn điều lệ.
Khi đó, doanh nghiệp năm sau sẽ không còn bị áp lực phải trả cổ tức cho phần này nữa bởi vì khi lợi nhuận thành vốn điều lệ thì số tiền đó sẽ không thể ra thoát khỏi công ty. Và công ty sẽ bớt áp lực phải trả tiền cho nhà đầu tư.
Thứ hai, khi trả cổ tức bằng cổ phiếu thì số lượng cổ phiếu sẽ tăng lên và giá cổ phiếu sẽ giảm đi tương ứng. Điều này sẽ giúp cho doanh nghiệp thanh khoản tốt hơn về mặt thị trường chứng khoán.
Vì nguồn cung (số lượng cổ phiếu) sẽ dồi dào hơn.
Và rất nhiều nhà đầu tư ngộ nhận rằng điều đó sẽ giúp giá cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ rẻ hơn, chúng ta sẽ dễ mua hơn.
Nhưng nếu các bạn đã học sẽ đầu tư, các bạn sẽ hiểu là nó không phải như vậy.
Động cơ lớn nhất là doanh nghiệp muốn hợp thức hóa khoản tiền khoản lợi nhuận chưa phân phối này, tránh việc phải trả cổ tức bằng tiền mặt cho cổ đông.
Nếu chúng ta hiểu kỹ cái bản chất của việc trả cổ tức bằng cổ phiếu thì chúng ta sẽ thấy là những hoạt động này thực sự nó không đem lại giá trị gì cho nhà đầu tư.
Vì vậy, chúng ta nên tỉnh táo trước những thông tin này.
Chúc các bạn có một mùa của đi học của đông vui và tìm được ra những cổ phiếu ưng ý cho mình.
Nếu bạn nào muốn tìm hiểu về đầu tư chứng khoán bài bản, biết cách tìm hiểu đặc thù của ngành, biết cách đọc báo cáo tài chính để đánh giá sức khỏe doanh nghiệp, cách chọn những cổ phiếu tốt với giá hợp lý, có thể tìm hiểu khóa học đầu tư chứng khoán thông minh tại đây:
Hẹn gặp lại mọi người trong khóa học Intelligent investor!
Chia sẻ:
